Mensensmokkel van Somalische alleenstaande minderjarige vreemdelingen
Sinds eind 2021 is sprake van een toename van de instroom van Somalische alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv's) in Nederland. Waar in 2020 25 Somalische amv's een eerste asielaanvraag hebben ingediend, is dat in 2022 opgelopen tot 320 amv's. De instroom gaat gepaard met signalen mensensmokkel. Dit heeft voor het EMM de aanleiding gevormd om in meerdere fasen onderzoek te doen naar dit fenomeen. Daarbij zijn ook signalen mensenhandel onderzocht, omdat amv's door hun minderjarigheid en vermoedelijke schulden bij hun smokkelaars onderweg en in Nederland kwetsbaar zijn voor slachtofferschap mensenhandel.
Geen identiteitsdocumenten
Een groot deel van de onderzochte Somalische amv’s heeft verklaard dat zij tijdens de reis naar Europa of Nederland in het bezit zijn geweest van identiteitsdocumenten, maar geen van hen heeft bij de asielaanvraag in Nederland documenten bij zich. Deze zouden zijn afgepakt of ingenomen door de smokkelaar, als tegenprestatie voor hulp bij de reis, of ze zouden door de amv’s zelf zijn kwijtgeraakt, achtergelaten of weggegooid. De meeste amv’s hebben verklaard onderweg gebruik te hebben gemaakt van een look-a-like (document van een ander met een gelijkende foto) of een vals/vervalst paspoort.
Reisroute en bestemming
De meeste onderzochte Somalische amv’s verklaren van Somalië naar Turkije en Griekenland te zijn gereisd, waarna zij soms rechtstreeks maar meestal via diverse andere (Europese) landen naar Nederland zijn gereisd. De meesten zouden met het vliegtuig hebben gereisd. Voor een deel van de amv’s was Nederland de beoogde eindbestemming, soms gekozen door de smokkelaar. Voor anderen was de beoogde eindbestemming een ander veilig land, veelal het Verenigd Koninkrijk of Ierland.
Mensensmokkel: hulp van reisagenten
Vrijwel alle onderzochte Somalische amv’s hebben verklaard dat zij bij hun reis naar Nederland (tegen betaling) hulp hebben gehad van een reisagent of mensensmokkelaar. De amv’s zouden een deel van de reis of tot de Nederlandse luchthaven zijn begeleid, waar ze zijn achtergelaten, doorgaans na het innemen van hun telefoon en documenten. Andere amv’s verklaren zelfstandig te hebben gereisd op tickets die door anderen zijn geregeld. Ook bij de reis van Somalische amv’s via of vanuit Nederland is er sprake van signalen mensensmokkel, meestal in relatie tot hulp buiten Nederland. Daarnaast is sprake van enkele signalen mensenhandel in Somalië of een ander (niet Europees) land, voorafgaand aan of tijdens de reis naar Nederland.
De onderzoeksbevindingen zijn vastgelegd in een tactisch intelligence beeld met de rubricering Departementaal Vertrouwelijk. Dit document is voor de partnerorganisaties van het EMM te raadplegen via de besloten digitale werkomgeving (DWO) van het EMM.